Του Γιάννη Χαβιανίδη
Η μεγάλη φορολοταρία του Δεκεμβρίου πέρασε στην ιστορία, αφήνοντας πίσω της πολλά και σημαντικά αναπάντητα ερωτήματα. Ποια είναι η διαδικασία από την οποία προκύπτουν οι νικητές; Είναι αδιάβλητη; Ποιες είναι οι πιθανότητες να βρεθεί κανείς μεταξύ των νικητών και… πόσοι πλανήτες θα πρέπει να συγχρονιστούν, για να κερδίσει κανείς δύο ή ακόμη και τρεις φορές σε μία κλήρωση;
Τι λένε οι ειδικοί
Προκειμένου να βρούμε απαντήσεις, ζητήσαμε τη βοήθεια των ειδικών, ενώ ανακαλύψαμε και την προσπάθεια μίας βραβευμένης startup εταιρείας να προσφέρει δωρεάν την πλατφόρμα της στο υπουργείο Οικονομικών, εισπράττοντας, ωστόσο, την παγερή αδιαφορία του αρμόδιου υπουργού, Ευκλείδη Τσακαλώτου.
Για τις ανάγκες του ρεπορτάζ, το Politik.gr επικοινώνησε με τον Κωνσταντίνο Χαλκιά, Software engineer με ειδίκευση στην κρυπτογράφηση και εκ των δημιουργών της βραβευμένης πλατφόρμας αδιάβλητων κληρώσεων Saferandom.
Η επιστολή στον Ευκλείδη Τσακαλώτο
Πριν από περίπου ένα χρόνο και πριν ακόμη κατακτήσουν την τρίτη θέση στον 7ο Διαγωνισμό «Καινοτομίας και Τεχνολογίας» της Εθνικής Τράπεζας, ο ίδιος και οι συνεργάτες του είχαν προσπαθήσει να έρθουν σε επικοινωνία με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, προκειμένου να παράσχουν δωρεάν την πλατφόρμα τους στο ελληνικό κράτος.
«Η όλη χρήση του Saferandom κάνει διαφανή τη διαδικασία και θα γλυτώσει (το κράτος) από χρήματα και χρόνο και πάνω από όλα δε θα υπάρχει αμφιβολία για το αποτέλεσμα από κανέναν συμμετέχοντα», εξηγούσαν στην επιστολή τους προς τον υπουργό».
«Ειδικά για τη χρήση από το κράτος, εμείς θα θέλαμε να μελετηθεί από τη μεριά σας αν μπορεί να αξιοποιηθεί εντελώς δωρεάν για οποιαδήποτε κρατική εφαρμογή θεωρείτε ότι θα έδινε added value (σ.σ. προστιθέμενη αξία). Ο σκοπός μας είναι να διασφαλισθεί η διαφάνεια με το ελάχιστο κόστος. Η χρήση του πραγματικά απαιτεί μηδενικά έξοδα και προσωπικά το κάνουμε με όλη τη θέλησή μας δωρεάν για το κοινό καλό», προσέθεταν οι δημιουργοί της βραβευμένης πλατφόρμας, οι οποίοι ουδέποτε έλαβαν απάντηση, είτε από τον κ. Τσακαλώτο, είτε από κάποιον συνεργάτη του.
«Αδύνατον να είναι αδιάβλητη»
Αναφορικά με τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στις πρόσφατες κληρώσεις του υπουργείου Οικονομικών και της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, τα ερωτήματα και οι επιφυλάξεις παραμένουν και θα διατηρούνται, όσο δε γίνονται γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες για τη διαδικασία.
«Έχω στείλει μήνυμα δύο φορές στο υπουργείο, αλλά ποτέ δεν πήρα σαφείς απαντήσεις. Θα πρέπει να δοθεί στη δημοσιότητα όλη η πληροφορία για τον αλγόριθμο, το μηχανισμό, την πηγή τυχαιότητας κ.α., όπως λόγου χάρη το να μην τρέξει 2 ή Ν φορές ο διαγωνισμός και διαλέξεις όποιο αποτέλεσμα θέλεις κλπ», εξηγεί ο κ. Χαλκιάς.
«Το σύστημα θα μπορούσε να παρακαμφθεί ανά πάσα στιγμή. Δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί αδιάβλητο, καθώς ποτέ δεν μπορεί να γνωρίζεις αν κάποιος άνθρωπος έχει βάλει το χέρι του. Όσο υπάρχει κληρωτίδα, πάντα μπορείς να κλέψεις. Αυτή ήταν και η καινοτομία της δικής μας πλατφόρμας, καθώς πετάξαμε έξω την κληρωτίδα από τη διαδικασία», προσθέτει από το Λονδίνο, όπου δραστηριοποιείται.
Ποιες είναι οι πιθανότητες;
Βάσει των στοιχείων που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο, σε κάθε μία από τις 10 κληρώσεις της 24ης Δεκεμβρίου συμμετείχαν περίπου 4,5 εκατομμύρια φορολογούμενοι, με περίπου 1 δις λαχνούς. Αν όλοι είχαν από τον ίδιο αριθμό λαχνών –κάτι που, ασφαλώς, δεν ισχύει-, οι πιθανότητές τους να κερδίσουν τα 1.000 ευρώ θα ήταν περίπου 1 στις 4.500.
Όσον αφορά τις πιθανότητες να κερδίσει κάποιος δύο ή ακόμη και τρεις φορές, όπως συνέβη σε 29 και 4 περιπτώσεις αντίστοιχα στην πρόσφατη φορολοταρία, ο έμπειρος software engineer εξηγεί, ότι αυτές είναι πολύ μικρότερες. Μάλιστα, «έτρεξε» για λογαριασμό του Politik.gr και ένα μικρό simulation 12 κληρώσεων. Σε μόλις μία εξ αυτών προέκυψαν τρεις τριπλοί νικητές, ενώ οι εις διπλούν νικητές ανέρχονταν σε αρκετές περιπτώσεις στους 12-13.
«Βεβαίως, η ανισοκατανομή -όπως συμβαίνει στην περίπτωση της φορολοταρίας- ευνοεί ακόμη μεγαλύτερο αριθμό διπλών και τριπλών νικητών, καθώς κάποιοι χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο τις κάρτες και ως εκ τούτου μπαίνουν στην κλήρωση με πολύ μεγαλύτερο αριθμό λαχνών από κάποιους άλλους», προσθέτει ο κ. Χαλκιάς.
Επιφυλακτικοί οι πολίτες
Εκτός από την άποψη των ειδικών, το Politik.gr ζήτησε και τη γνώμη απλών πολιτών, κάθε ηλικίας, για τη διαδικασία της φορολοταρίας. Όπως διαπιστώσαμε, οι συμπολίτες μας θεωρούν πως δεν έχουν ενημερωθεί επαρκώς από την Πολιτεία για το εν λόγω ζήτημα, ενώ είναι αρκετά επιφυλακτικοί ως προς τη διαφάνεια της κλήρωσης.
«Και να μην είναι διαφανής, δε νομίζω να το μάθουμε και ποτέ», λέει χαρακτηριστικά ο Πέτρος, 24 ετών, ενώ η 23χρονη Βασιλική δηλώνει: «Δε νομίζω ότι μπορείς να ξέρεις σε αυτές τις περιπτώσεις το τι και το πώς. Θέλω να πιστεύω πως είναι αδιάβλητη η διαδικασία, αλλά από την άλλη ποτέ δεν ξέρεις…».
«Θα μπορούσε να είναι αδιάβλητη. Κατά τα άλλα, το θεωρώ αστείο σαν θέμα, γιατί δείχνει την προσπάθεια του κράτους να “περάσει” τις κάρτες στο κόσμο», υποστηρίζει ο Χρήστος, 55 ετών.
Μία διαφορετική διάσταση του θέματος δίνει η 53χρονη Χρύσα, η οποία αναφέρει: «Αδιάβλητη ίσως και να είναι. Δίκαιη, όμως, δεν είναι. Γιατί υπάρχουν και άνθρωποι που δεν ψωνίζουν με κάρτες, όπως άνθρωποι κάποιας ηλικίας, που δεν έχουν την δυνατότητα να μπουν σε αυτήν τη λοταρία. Συνεπώς, αυτή δεν απευθύνεται σε όλους».
