Επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων είναι η δημοσιοποίηση από την Επιτροπή Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής στην επίσημη ιστοσελίδα της στο διαδίκτυο των στοιχείων κάθε χρηματοδότη πολιτικού κόμματος κάτω των 5.000 ευρώ.
Γι’ αυτό και σύμφωνα με γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται να γίνεται, καθώς με αυτόν τον τρόπο αποκαλύπτονται οι πολιτικές προτιμήσεις των όποιων «μικροχρηματοδοτών», οι οποίες αποτελούν ευαίσθητο δεδομένο.
Η επίμαχη γνωμοδότηση έγινε από την Αρχή με αφορμή την άρνηση του ΚΚΕ να χορηγήσει στοιχεία.
Όπως βέβαια προσθέτει η Αρχή στην απόφασή της:
- Για χρηματοδότηση άνω των 5.000 ευρώ επιτρέπεται η δημοσιοποίηση των χρηματοδοτών των κομμάτων, σύμφωνα με τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας και το νόμο 3023/2002 για τη χρηματοδότηση των κομμάτων.
Τα ερωτήματα και οι απαντήσεις
Η Αρχή ασχολήθηκε με το θέμα όταν έλαβε από την Επιτροπή της Βουλής που είναι αρμόδια για τον έλεγχο των πόθεν έσχες τρία ερωτήματα, τα εξής:
- Εάν η δημοσιοποίηση της χρηματοδότησης από φυσικά πρόσωπα αποτελεί επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, ήτοι δεδομένων σχετιζόμενων με πολιτικά φρονήματα του υποκειμένου
- Εάν η προβλεπόμενη από το άρθρο 21 του ν. 3023/2002 υποχρέωση δημοσιοποίησης εκ μέρους της Επιτροπής των στοιχείων των χρηματοδοτών των πολιτικών κομμάτων για ποσά που υπερβαίνουν τα 5.000 ευρώ κείται ή όχι εντός του κανονιστικού πλαισίου που θέτουν το Σύνταγμα, οι διεθνείς κανόνες και η εθνική νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και δη ευαίσθητων και
- Εάν ο σκοπός προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, κατά το ειδικότερο τμήμα της ενίσχυσης των μέτρων διαφάνειας του δημοσίου βίου, καθιστά –κατά την αρχή της αναλογικότητας– συνταγματικά ανεκτό τον περιορισμό της προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που τίθεται με τη διάταξη του άρθρου 21 του ν. 3023/2002.
Η Αρχή στην υπ’ αριθμ. 1/2018 γνωμοδότησή της υπογραμμίζει ότι:
Η δημοσιοποίηση από την Επιτροπή Ελέγχου στο διαδίκτυο «των στοιχείων κάθε χρηματοδότη πολιτικού κόμματος αποτελεί επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, αφού με τον τρόπο αυτόν αποκαλύπτονται οι πολιτικές του προτιμήσεις, οι οποίες αποτελούν ευαίσθητο δεδομένο κατά την έννοια του άρθρου 2 περ. β΄ του ν. 2472/1997».
Εξάλλου, σύμφωνα με το νόμο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων η επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση, ύστερα από άδεια της Αρχής και εφόσον το υποκείμενο των δεδομένων (χρηματοδότης) έχει δώσει τη γραπτή συγκατάθεσή του για την επεξεργασία αυτή.
Σε απάντηση του δεύτερου ερωτήματος, η Αρχή επισημαίνει ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα, το οποίο κατοχυρώνει την αρχή της διαφάνειας των οικονομικών των πολιτικών κομμάτων και την πρόβλεψη του άρθρου 21 του ν. 3023/2002, αποτελεί νομική βάση για τη συγκεκριμένη επεξεργασία, η οποία δικαιολογείται από αποχρώντες λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Όμως, προσθέτει η Αρχή, το πλαφόν του ποσού της χρηματοδότησης των κομμάτων –πάνω από το οποίο είναι υποχρεωτική η δημοσιοποίηση της ταυτότητας του ιδιωτικού χρηματοδότη– ανήκει κατ’ αρχήν στη διακριτική ευχέρεια του νομοθέτη, εφόσον γίνεται σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας.
Στην προκειμένη περίπτωση το πλαφόν των 5.000 ευρώ πάνω από το οποίο μπορεί να γίνει η δημοσιοποίηση των χρηματοδοτών είναι σύμφωνο με το νόμο για τη χρηματοδότηση των κομμάτων (ν. 3023/2002) και στο πλαίσιο της συνταγματικής αρχής της αναλογικότητας.
Ως προς το τρίτο ερώτημα η Αρχή σημειώνει ότι η ανάρτηση των στοιχείων των χρηματοδοτών στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Ελέγχου για χρονικό διάστημα 10 ετών, όπως προβλέπει ο ν. 3023/2002, παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας και την αρχή της χρονικά πεπερασμένης διατήρησης των δεδομένων, και μάλιστα όταν αυτά δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο.
Σύμφωνα με την Αρχή ο χρόνος διατήρησης των δεδομένων στην ιστοσελίδα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα δύο χρόνια και πρέπει παράλληλα να ληφθούν μέτρα ασφαλείας για τη διασφάλιση της μη αλλοίωσης των στοιχείων που θα αναρτώνται, αλλά και του προφίλ του κάθε χρηματοδότη.
