Του Γιάννη Χαβιανίδη
Τι και αν έχει περάσει ένα τέταρτο του αιώνα από το μεγάλο συλλαλητήριο του 1992 στη Θεσσαλονίκη; Το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ παραμένει άλυτο, ενώ το τελευταίο διάστημα έχει βρεθεί εκ νέου στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας, λόγω των έντονων πιέσεων για διευθέτηση του ζητήματος και ένταξη του γειτονικού κρατιδίου στο ΝΑΤΟ.
Οι δύο χώρες ετοιμάζονται να μπουν σε έναν τελικό γύρο διαπραγματεύσεων, για την εξεύρεση μίας κοινά αποδεκτής(;) λύσης, η οποία θα βάλει τέλος σε μία ιστορία δεκαετιών και θα ανοίξει το δρόμο για την είσοδο των Σκοπίων στη βορειοατλαντική συμμαχία. Ποια θα μπορούσε, όμως, να είναι αυτή η συμβιβαστική λύση και με ποιο τίμημα;
Το παραπάνω ερώτημα απασχολεί ήδη χιλιάδες Έλληνες, Μακεδόνες ή μη, οι οποίοι παρακολουθούν με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα τις εξελίξεις και προειδοποιούν την πολιτική ηγεσία, να μην προχωρήσει σε καμία παραχώρηση ή υπαναχώρηση από την κοινή γραμμή των κομμάτων που είχε υιοθετηθεί πριν από 26 χρόνια. Ζητούν, με άλλα λόγια, να μην υιοθετηθεί ουδεμία ονομασία η οποία θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία» και τα παράγωγά της.
Όταν «βούλιαξε» η Θεσσαλονίκη
Ο ξεσηκωμός που παρατηρείται τις τελευταίες εβδομάδες και η ατμόσφαιρα που επικρατεί, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, έχει αρχίσει να θυμίζει έντονα εκείνη του 1992, η οποία είχε οδηγήσει στο ιστορικό συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης. Ήταν 14 Φεβρουαρίου, όταν η πρωτεύουσα της Μακεδονίας είχε κατακλυστεί από ένα ορμητικό, ανθρώπινο ποτάμι περίπου 1,5 εκατομμυρίων ατόμων. Απλών πολιτών. κάθε ηλικίας και πολιτικής απόχρωσης, οι οποίοι θέλησαν να στείλουν ένα βροντερό μήνυμα για την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Η απουσία κομματικής ταυτότητας, εξάλλου, ήταν ένα από τα σημαντικότερα «κλειδιά» για την επιτυχία του συλλαλητηρίου, το οποίο είχε οργανωθεί με πρωτοβουλία της νεοσύστατης Μακεδονικής Επιτροπής. Σε αυτήν συμμετείχαν εκπρόσωποι από όλους φορείς της πόλης, αλλά απουσίαζαν οι πολιτικοί, με εξαίρεση τους Στέλιο Παπαθεμελή και Στέλιο Νέστορα.
Προκειμένου να γίνει σαφής η απουσία κομματικών αποχρώσεων, μάλιστα, αποφασίστηκε την ημέρα του συλλαλητηρίου να μη μιλήσει άλλος εκπρόσωπος του πολιτικού κόσμου, πέραν του πρώτου πολίτη της Θεσσαλονίκης, του τότε δημάρχου Ντίνου Κοσμόπουλου. Ο λόγος του αείμνηστου δημάρχου ξεχείλιζε από συναίσθημα και ξεσήκωσε σε αρκετές περιπτώσεις τους εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που «βούλιαξαν» το κέντρο της πόλης.
Πέραν του δήμου Θεσσαλονίκης, το συλλαλητήριο είχε και την ευλογία της θρησκευτικής ηγεσίας της πόλης. Ως εκ τούτου, το δικό του μήνυμα από το βήμα είχε στείλει και ο τότε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, Παντελεήμων.
Ο λαός «αποφάσισε»
Ήταν τόσο ηχηρό το μήνυμα των εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών που συμμετείχαν στο συλλαλητήριο, που δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης ή παρερμηνείας στην τότε πολιτική ηγεσία της χώρας. Τέσσερις ημέρες αργότερα, λοιπόν, συγκλήθηκε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, υπό την προεδρία του προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Πέραν του πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, σε αυτήν συμμετείχαν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας Παπανδρέου, η γραμματέας του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, η πρόεδρος του Συνασπισμού, Μαρία Δαμανάκη, καθώς και ο υπουργός Εξωτερικών, Αντώνης Σαμαράς.
Στη σύσκεψη των αρχηγών (σ.σ. ακολούθησε ακόμη μία τον Απρίλιο) αποφασίστηκε κοινή γραμμή και μη αποδοχή οιασδήποτε ονομασίας του κρατιδίου θα περιείχε τον όρο «Μακεδονία» ή κάποιο παράγωγό της.
Χιλιάδες διαδηλωτές και στην Αθήνα
Ο ελληνικός λαός βγήκε και πάλι στους δρόμους για τη Μακεδονία λίγους μήνες αργότερα, αυτή τη φορά στην Αθήνα. Η συμμετοχή των πολιτών υπήρξε και σε αυτή την περίπτωση εντυπωσιακή, καθώς πολίτες από κάθε γωνιά της Ελλάδας βρέθηκαν στην πρωτεύουσα για να διαδηλώσουν.
Η ιδέα για το συλλαλητήριο της 21ης Ιανουαρίου
Οι Θεσσαλονικείς –και όχι μόνο- ετοιμάζονται για ακόμη μία φορά να βγουν στους δρόμους και να διαμηνύσουν, εντός και εκτός συνόρων, ότι δε θα δεχτούν τη χρήση του όρου «Μακεδονία» στην ονομασία του γειτονικού κρατιδίου.
Αυτή τη φορά, την πρωτοβουλία πήρε μία ομάδα πολιτών που αυτοαποκαλείται «Κίνηση Ακομμάτιστων Πολιτών ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ». Όπως αναφέρουν τα μέλη της στο facebook, αποτελούν μία ομάδα «απλών πολιτών, με καθαρά πατριωτική και δημοκρατική διάθεση».
«Όπως αναφέρεται και στην πρόσκλησή μας, καλέσαμε σε ένα Συλλαλητήριο, χωρίς κανέναν κομματικό οργανωτή. Συλλαλητήριο γέννημα-θρέμμα του Λαού», τόνιζαν, μεταξύ άλλων, σε ανάρτησή τους ανήμερα των Θεοφανείων.
Ανεξαρτήτως αν όντως πρόκειται για «ακομμάτιστους πολίτες», για τους νέους «αγανακτισμένους» ή κάτι άλλο, είναι γεγονός ότι η πρωτοβουλία τους έχει απολαύσει ήδη μεγάλης ανταπόκρισης από τους χρήστες του διαδικτύου, οι οποίοι ετοιμάζονται να δώσουν βροντερό «παρών» στο συλλαλητήριο.
Εξάλλου, όπως εξηγούν πολλοί εξ αυτών, θα είναι αδιανόητο να παρθεί μία τόσο σημαντική απόφαση χωρίς να υπάρξει διακομματική συνεννόηση και –κυρίως- χωρίς να ερωτηθούν οι Έλληνες πολίτες.
Μία θεμελιώδης διαφορά σε σχέση με το 1992
Σε σχέση με το μεγάλο συλλαλητήριο του 1992, πάντως, σήμερα υπάρχει μία ειδοποιός διαφορά. Τότε, καθοριστική για την επιτυχία του συλλαλητηρίου ήταν η συμβολή του δήμου Θεσσαλονίκης, ο οποίος υποστήριξε ενεργά την πρωτοβουλία, προχώρησε σε ενέργειες για την επιτυχή διεξαγωγή του, ενώ υποστήριξε επικοινωνιακά την εκδήλωση μέσω της δημοτικής τηλεόρασης και του δημοτικού ραδιοφώνου. Όπως αναφέραμε και παραπάνω, εξάλλου, ο τότε δήμαρχος όχι μόνο αγκάλιασε ζεστά την ιδέα της διοργάνωσης του συλλαλητηρίου, αλλά ήταν και ο βασικός ομιλητής.
Στον αντίποδα, ο νυν δήμαρχος της πόλης, Γιάννης Μπουτάρης, διαφωνεί κάθετα με τη διεξαγωγή του συλλαλητηρίου και δε διστάζει να εκφράσει και δημοσίως την αντίθεσή του, ακόμη και με εκφράσεις του τύπου «λίγο μυαλό δεν έχουμε;».
Συλλογή υπογραφών και ψήφισμα προς τον πρωθυπουργό
Πέραν της διοργάνωσης του συλλαλητηρίου, εντυπωσιακή απήχηση στο διαδίκτυο έχει και η πρωτοβουλία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων, της Παμμακεδονικής Ένωσης ΗΠΑ και της International Hellenic Association.
Οι προαναφερθέντες σύλλογοι δημιούργησαν την ιστοσελίδα onomasia.gr και μέσω αυτής καλούν τον κόσμο να προσυπογράψει ένα ψήφισμα προς τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, με το οποίο ζητούν να μην υπάρχει ο όρος «Μακεδονία» στην ονομασία του κράτους των Σκοπίων.
Το εν λόγω ψήφισμα αναφέρει τα εξής:
«Προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβέρνησης
Κ. Αλέξη Τσίπρα
Ψήφισμα
Στις 13 Απριλίου 1992 πραγματοποιήθηκε για τελευταία φορά σύσκεψη των τότε πολιτικών αρχηγών υπό την προεδρία του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή με θέμα την ονομασία του κρατιδίου των Σκοπίων, τα αποτελέσματα της οποίας ανακοίνωσε ο τότε Γενικός Γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας κ. Πέτρος Μολυβιάτης: «Σχετικά με το θέμα των Σκοπίων, η πολιτική ηγεσία της χώρας, με εξαίρεση το ΚΚΕ, συμφώνησε ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων μόνον αν τηρηθούν και οι τρεις όροι που έθεσε η ΕΟΚ, στις 16 Δεκεμβρίου 1991, με την αυτονόητη διευκρίνιση ότι στο όνομα του κράτους αυτού δεν θα υπάρχει η λέξη “Μακεδονία”».
Ακολούθησε η δήλωση του ΠτΔ Κωνσταντίνου Καραμανλή: «Ελπίζω ότι οι σύμμαχοι και συνεταίροι μας θα καταλάβουν επιτέλους ότι δεν υπάρχει παρά μόνο μία Μακεδονία και η Μακεδονία αυτή είναι Ελληνική. Αυτά τους τα είπα και τους τα έχω γράψει».
Όμως δεδομένου ότι μετέπειτα και χωρίς νεώτερη απόφαση της πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας, στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) αναφορικά με την ονομασία της ΠΓΔΜ αναγράφεται: «η επίσημη θέση της Ελλάδας είναι σαφής: σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό πριν από τη λέξη “Μακεδονία” που θα ισχύει έναντι όλων (erga omnes), για κάθε χρήση, εσωτερική και διεθνή», δημιουργούνται στους Έλληνες και ιδιαίτερα στους Μακεδόνες ιδιαίτερα έντονες ανησυχίες και αντιδράσεις για το ότι η επερχόμενη λύση θα είναι σχετική με την παραπάνω θέση του ΥΠΕΞ και όχι με την απόφαση των πολιτικών αρχηγών του 1992, η οποία είναι σύμφωνη με εκείνη του συνόλου των Ελλήνων.
Επειδή κάθε άλλη θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης, από εκείνη της παραπάνω απόφασης των πολιτικών αρχηγών σε συνδυασμό με την επακόλουθη δήλωση του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, είναι αντίθετη της θέλησης του συνόλου του Ελληνικού Λαού και ιδιαίτερα των Μακεδόνων,
Επειδή είναι δεδομένο ότι η ονομασία της ΠΓΔΜ είναι κορυφαίο κρίσιμο εθνικό θέμα,
Ζητάμε
Να μην υπάρχει ο όρος «Μακεδονία» επουδενί στην ονομασία του κράτους των Σκοπίων, καθώς πιθανή ύπαρξή του θα συμβάλει στην αποσταθεροποίηση της περιοχής. Σε περίπτωση εκτροπής από την απόφαση των πολιτικών αρχηγών του 1992, να δοθεί ο λόγος στον Ελληνικό λαό για να αποφασίσει γι’ αυτό το μείζον εθνικό θέμα με την υπέρτατη μορφή άμεσης δημοκρατίας, που είναι το δημοψήφισμα».
