Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις χαρακτηρίζονται από εναλλασσόμενες περιόδους εχθρότητας και συμφιλίωσης, όμως από τότε που ο Ταγίπ Ερντογάν αναδομεί την Τουρκία σε ένα αυταρχικό κράτος η κατάσταση ολοένα και χειροτερεύει! Πότε φτάσαμε κοντά στη σύρραξη;
Στις 12 Φεβρουαρίου μια τουρκική ακταιωρός εμβόλισε πλοίο της ελληνικής ακτοφυλακής, που βρισκόταν κοντά στα Ιμια σε απόσταση μόλις λίγων χιλιομέτρων από τις τουρκικές ακτές. Στη συνέχεια ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ τηλεφώνησε στον Έλληνα ομόλογό του Αλέξη Τσίπρα, λέγοντάς του ότι το συμβάν ήταν αδεξιότητα και όχι πρόκληση.
Αδέξιο – ίσως. Το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, λόγω των πολιτικών εκκαθαρίσεων μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα το καλοκαίρι του 2016, απέλυσε τους περισσότερους ικανούς καπετάνιους της ή τους φυλάκισε. Αλλά το συμβάν ήταν, παρ’ όλα αυτά, μια πρόκληση, όπως και άλλα πολλά πριν από αυτό.
Στη συνέχεια, στα τέλη Φεβρουαρίου, η Τουρκία συνέλαβε τους δύο Έλληνες στρατιώτες που πραγματοποιούσαν περιπολία στα σύνορα και είχαν περάσει σε τουρκικό έδαφος. Αυτό γίνεται συχνά, αλλά ποτέ άλλοτε δεν είχαν συλληφθεί άτομα. Στους κρατούμενους μπορεί να απαγγελθεί κατηγορία για κατασκοπεία και σε μια τέτοια περίπτωση θα κινδύνευαν με πολυετή φυλάκιση.
Πότε ξανά Ελλάδα και Τουρκία είχαν φτάσει κοντά στη σύρραξη:
«Βυθίσατε το Χόρα»…
Το 1975, το ερευνητικό σκάφος «Χόρα» έχοντας βγει για έρευνα για υποθαλάσσια κοιτάσματα πετρελαίου παραβίασε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Εναν χρόνο αργότερα η Τουρκία ανήγγειλε εκτεταμένα γυμνάσια στο Αιγαίο και έξοδο του «Χόρα» για σεισμικές έρευνες και σε ζώνες του Αιγαίου που ανήκουν στην υφαλοκρηπίδα των ελληνικών νησιών. Η Κυβέρνηση Καραμανλή επέλεξε εκείνη την περίοδο το δρόμο των διπλωματικών παρεμβάσεων. Μάλιστα, κατέθεσε προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ζητώντας την πολιτική καταδίκη της Τουρκίας. Αντίθετα, ο μετέπειτα Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, από τη Θράκη όπου βρισκόταν είπε «βυθίσατε το Χόρα» και ήταν υπέρμαχος μίας πολεμικής λύσης. Τελικώς, το «Χόρα» δεν βγήκε από τα στενά του Ελλήσποντου.
Η κρίση με το «ΜΤΑ Sismik Ι»
Το «Χόρα» μετονομάστηκε σε «ΜΤΑ Sismik Ι», και προκάλεσε τη μεγάλη κρίση του Μαρτίου του 1987. Αφορμή για την Αγκυρα αποτέλεσε η αίτηση της εταιρείας DENISON να επεκτείνει τις έρευνές της για πετρέλαιο στα 10 ν.μ. ανατολικά της Θάσου. Η κυβέρνηση Παπανδρέου πίστευε ότι δεν υπήρχε λόγος να μη γίνουν γεωτρήσεις στα 10 ν.μ. της Θάσου. Οι Τούρκοι αντέδρασαν έντονα και το… θερμόμετρο έπιασε κόκκινο.
Στις 25 Μαρτίου αποφασίζεται από την Επιτροπή Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας, η έξοδος στο Αιγαίο του Σισμίκ 1. Στις 27 Μαρτίου, ημέρα που έχει αναγγελθεί η έξοδος του τουρκικού ερευνητικού σκάφους στο Αιγαίο από τις 6 το πρωί αρχίζει ο απόπλους όλων σχεδόν των μονάδων του ελληνικού πολεμικού ναυτικού. Ο ελληνικός στόλος με 60 μεγάλα και μικρά σκάφη απέναντι από την Τουρκία.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός Τουργκούτ Οζάλ, που βρίσκεται στο Λονδίνο καθοδόν για την επιστροφή του στην Άγκυρα, μετά την εγχείριση στην οποία είχε υποβληθεί στο Χιούστον, διαβεβαιώνει το ΝΑΤΟ ότι θα γίνει απόπειρα εκτόνωσης της κρίσης. Λίγους μήνες αργότερα υπογράφεται η Συμφωνία του Νταβός μεταξύ Τουργκούτ Οζάλ και Ανδρέα Παπανδρέου.
Οι δολοφονίες Ισαάκ, Σολωμού
14 Αυγούστου του 1996, παραμονή της Παναγίας, δολοφονήθηκε ο Σολωμός Σολωμού, από τις κατοχικές δυνάμεις της Κύπρου. Ήταν η κηδεία του ξαδέλφου του, Τάσου Ισαάκ, όταν ομάδα Ελληνοκυπρίων διαδηλωτών κατευθύνθηκε προς το οδόφραγμα της Δερύνειας, για να εναποθέσει λουλούδια και στεφάνια στον τόπο του εγκλήματος. Επεισόδια και πετροβολισμοί προκλήθηκαν στο σημείο, ενώ ο 26χρονος Σολωμός Σολωμού κατάφερε να ξεφύγει από τους Κυανόκρανους του ΟΗΕ και μπήκε στην Νεκρή Ζώνη. Είχε αποφασίσει να κατεβάσει την τουρκική σημαία από τον ιστό της. Σκαρφάλωσε στο κοντάρι, έχοντας το τσιγάρο στο στόμα του και έτσι σκοτώθηκε από τους Τούρκους ελεύθερους σκοπευτές. Η κηδεία του Σολωμού έγινε παρουσία πλήθους κόσμου, στις 16 Αυγούστου του 1996, στο Παραλίμνι. Οι δράστες της δολοφονίας εντοπίστηκαν και εκδόθηκαν διεθνή εντάλματα σύλληψης.
Η αφορμή για την δολοφονία του Σολωμού Σολωμού ήταν μία άλλη δολοφονία, αυτή του Τάσου Ισαάκ που είχε γίνει λίγες ημέρες νωρίτερα και πιο συγκεκριμένα στις 11 Αυγούστου 1996. Εκείνη την ημέρα επτά χιλιάδες μοτοσικλετιστές θα πραγματοποιούσαν την αντικατοχική πορεία προς την Kερύνεια. Aπό την 1η Aυγούστου η πορεία απασχολούσε το Eθνικό Συμβούλιο και τα άλλα σώματα της κυβέρνησης.
O Tάσος Iσαάκ, στην προσπάθεια του να βοηθήσει έναν άλλον Eλληνοκύπριο, τον οποίο χτυπούσαν οι Tούρκοι, δέχθηκε επίθεση κι έπεσε στο χώμα. Γύρω του μαζεύτηκαν μεγάλος αριθμός Τούρκων κι άρχισαν να τον χτυπούν με πέτρες, ρόπαλα, λοστούς. Mέλη της Eιρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ, τα οποία ήταν παρόντα στην σκηνή, επέλεξαν να μην επέμβουν. Kαθοδηγητής της δολοφονικής δράσης εναντίον του Tάσου Iσαάκ φέρεται να ήταν ο αρχηγός του παραρτήματος των Γκρίζων Λύκων στα κατεχόμενα, Mεχμέτ Aρσλάν.
Η κρίση στα Ίμια
Στις 31 Ιανουαρίου του 1996, κορυφώθηκε η κρίση των Ιμίων, όπου έφερε Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα της ένοπλης σύρραξης, σε μία εποχή που η κυβέρνηση Σημίτη έκανε τα πρώτα της βήματα.
Ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός έπεφταν νεκροί έπειτα την πτώση του ελικοπτέρου, σε ένα περιστατικό που χαρακτηρίστηκε ως ατύχημα λόγω των κακών καιρικών συνθηκών.
Στις 12 Απριλίου 2005 κατά την διάρκεια επίσημης επίσκεψης στην Τουρκία του τότε Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Πέτρου Μολυβιάτη, τουρκικές ακταιωροί πλησίασαν αρκετά στα νησιά αρνούμενες να αποχωρήσουν, ακόμα και όταν ελληνικά σκάφη κατέφτασαν στην περιοχή. Το επεισόδιο διήρκεσε για αρκετές ώρες μέχρι την στιγμή που οι Τούρκοι αποφάσισαν να αποχωρήσουν.
Ο θάνατος του Ηλιάκη
Στις 23 Μαΐου του 2006, ο Σμηναγός της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας Κωνσταντίνος Ηλιάκης, έχασε την ζωή του, όταν το αεροσκάφος του κατέπεσε κοντά στην Κάρπαθο, μετά από θερμό επεισόδιο με τουρκικά μαχητικά. Επισήμως ο θάνατος του αποδόθηκε σε «ατύχημα» που προήλθε από «ανθρώπινο λάθος» του Τούρκου πιλότου με τον οποίο ενεπλάκη σε αερομαχία. Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας (ΓΕΑ), μετά από έρευνες είχε προχωρήσει στη σύνταξη επισήμου πορίσματος για τις συνθήκες της κατάρριψης του ελληνικού μαχητικού αυτό αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι ο Ηλιάκης εκτέλεσε άψογα την αποστολή του.
