Του Γ. Χαβιανίδη
Στο Υπερταμείο και κατ’ επέκτασιν στα χέρια αλλοδαπών κινδυνεύουν να περάσουν χιλιάδες ακίνητα σε ολόκληρη την Ελλάδα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» καθώς δεν έχουν δηλωθεί στο κτηματολόγιο.
Προς το παρόν τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα, για τα οποία έχουν λήξει οι προθεσμίες κτηματογράφησης, ανέρχονται σε 15.000. Υπάρχουν όμως ακόμη 156.000 ακίνητα τα οποία εξακολουθούν να παραμένουν «αγνώστου ιδιοκτήτη» ή έχουν δηλωθεί στο κτηματολόγιο με λάθη.
Ήδη τα τα ακίνητα που βρίσκονται σε 36 περιοχές της χώρας, στις οποίες πέρυσι δεν δόθηκε παράταση στην προθεσµία διόρθωσης των πρώτων εγγραφών από το υπουργείο Περιβάλλοντος, υπολογίζονται σε τουλάχιστον 15.000.
Πρόκειται, δηλαδή, για ακίνητα στα οποία η προθεσμία δήλωσής τους στο κτηματολόγιο έληξε το Νοεμβρίου του 2018. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οικήματα τα οποία βρίσκονται στα Βριλήσσια και στην Ελευσίνα της Αττικής αλλά και σε περιοχές και χωριά όπως το Πολύκαστρο Κιλκίς, το Άστρος, τα Τρίκαλα, την Ξάνθη, την Αρτα, την Κοζάνη και την Καλαµάτα.
Για τις υπόλοιπες περιοχές ναι μεν δόθηκε μία παράταση εγγραφής στο κτηματολόγιο, όμως εντός του 2019 αναμένεται να λήξει και η τελευταία προθεσμία, με αποτέλεσμα τα αδήλωτα ακίνητα σε 80 περιοχές της πατρίδας μας να περιέλθουν σταδιακά στο Δημόσιο.
Στις περιοχές, που θα λήξει η σχετική προθεσμία εντός του 2019 ή του 2020 συγκαταλέγονται οι εξής: Βριλήσσια, Μελίσσια, Ελευσίνα, Γέρακας, Νέα Πέραµος, Νέα Σµύρνη, Ρέντης, Νέο Ψυχικό, αλλά και σε Θεσσαλονίκη. Επίσης οι: Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Αρτα, Αχαΐα, ∆ράµα, Πάτµο, Εβρο, Εύβοια, Ζάκυνθο, Ηλεία, Ηµαθία, Θεσπρωτία, Καβάλα, Καστοριά, Κεφαλληνία, Κιλκίς, Κοζάνη, Κυκλάδες, Λακωνία, Λάρισα, Λευκάδα, Μαγνησία, Μεσσηνία, Ξάνθη, Πιερία, Πρέβεζα, Ροδόπη, Τρίκαλα, Φθιώτιδα και Φλώρινα.
Ο αριθµός των «ορφανών» ακινήτων ή όσων έχουν δηλωθεί µε σφάλµατα ανέρχεται σε 171.552, εκ των οποίων περίπου 35.000 είναι κτίσµατα. Από αυτά τα 15.000 αφορούν περιοχές που έχουν λήξει οι σχετικές προθεσμίες. Τα περισσότερα από τα ακίνητα που έχουν καταχωρηθεί στο κτηματολόγιο ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» είναι µικρής έκτασης, µε το 58% να µην ξεπερνά το ένα στρέµµα. Ωστόσο, µέσα σε αυτά εντάσσονται και γεωτεµάχια µεγάλης έκτασης και συγκεκριµένα µοναδικές περιπτώσεις εκτάσεων από 380 έως και… 24.500 στρεµµάτων. Τα τελευταία εκτιµάται ότι είναι εκτάσεις που ανήκουν ήδη στο ∆ηµόσιο και αφορούν π.χ. γήπεδα ή νεκροταφεία, αλλά δεν έχουν δηλωθεί.
Από το Υπερταμείο σε ξένα…χέρια
Το σχέδιο εκχώρησης των ακινήτων στο Υπερταμείο ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2015 όταν προβλέφθηκε η δημιουργία του Υπερταμείου ιδιωτικοποιήσεων, το οποίο ιδρύθηκε το Μάιο του 2016 και απορρόφησε ΕΤΑΔ και ΤΑΙΠΕΔ, τα οποία προϋπήρχαν. Η επέκταση της δανειακής σύμβασης με τους Ευρωπαίους πιστωτές, η οποία ψηφίστηκε πέρυσι στη Βουλή μαζί με τα προαπαιτούμενα (άρθρο 109), ορίζει ότι το Υπερταμείο «δεσμεύεται στον ESM πως κάθε φορά που το δικαιούχο κράτος-μέλος δεν καταβάλλει ποσό οφειλόμενο βάσει ή με βάση τη σύμβαση, η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας μετά από αίτημα θα φέρει την ευθύνη καταβολής αυτού του ποσού σαν να ήταν ο κύριος οφειλέτης, εφόσον τα συνολικά καταβλητέα ποσά δεν υπερβαίνουν συνολικά τα 25 δισ. ευρώ».
Δηλαδή ουσιαστικά, όλα τα ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» αποτελούν περιουσία του Υπερταμείου για να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή των δανείων για τα υπόλοιπα 99 χρόνια, μετά και τη λήξη του τρίτου μνημονίου. Και φυσικά το Υπερταμείο διατηρεί το δικαίωμα αξιοποίησης, πώλησης ή ενοικίασής τους. Ήδη, πέρυσι τον Ιούνιο, εγκρίθηκε η λίστα με τα πρώτα 10.119 ακίνητα που μεταβιβάστηκαν, μεταξύ αυτών και πολλοί αρχαιολογικοί χώροι οι οποίοι όμως «ανακτήθηκαν» από το υπουργείο Πολιτισμού μετά την καθολική αντίδραση της κοινής γνώμης.
Πρόκειται για ένα μέτρο το οποίο συγκεντρώνει σωρεία αντιδράσεων από φορείς και εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ήδη πολλοί υποψήφιοι και εν ενεργεία Δήμαρχοι, αλλά και Περιφερειάρχες, προτείνουν τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα να περιέλθουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και να αξιοποιηθούν για κοινωνικούς σκοπούς.
Πώς θα τα διαχειριστεί το Δημόσιο
Με την υπ’ αρίθμ. ΠΟΛ.1137/18.7.2018 εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών, δόθηκαν διευκρινίσεις και οδηγίες όσον αφορά την καταγραφή ακινήτων με την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη» μετά την οριστικοποίηση του Εθνικού Κτηματολογίου.
Σε αυτές αναφέρεται πως «ακίνητα που δεν έχουν εγγραφεί ως ανήκοντα σε ορισμένο πρόσωπο και φέρονται στα κτηματολογικά βιβλία και στα λοιπά στοιχεία του Κτηματολογίου ως ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη», θεωρείται ότι ανήκουν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου μόλις καταστεί οριστική η πρώτη εγγραφή».
Επίσης με την εγκύκλιο καλούνται οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, στις περιοχές αρμοδιότητάς τους που έχει επέλθει οριστικοποίηση αρχικών εγγραφών του Εθνικού Κτηματολογίου, να συνεννοηθούν με τα κατά τόπους αρμόδια κτηματολογικά γραφεία για τη λήψη στοιχείων των ακινήτων προς καταγραφή τους στα οικεία βιβλία του Δημοσίου, ως δημόσια κτήματα. Βέβαια τα ακίνητα, ανάλογα το δασικό ή μη χαρακτήρα τους, θα διαχειρίζονται από διαφορετικό υπουργείο καθώς τα αστικά και τα αγροτικά ακίνητα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών, ενώ τα δασικά (και τα χορτολιβαδικά, βραχώδη, φρυγανώδη, εποικιστικά και κρημνώδη), στα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Επομένως, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών, πριν από την καταγραφή των εν λόγω ακινήτων πρέπει να διενεργηθεί έλεγχος και αυτοψία. Αφενός μεν για να διαχωριστούν ως προς το δασικό ή μη χαρακτήρα τους και να κατανεμηθούν στα αρμόδια Υπουργεία, αφετέρου, σε περίπτωση που αυτά κατέχονται αυθαίρετα, να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας τους. Εάν κάποιος ιδιοκτήτης έχει χάσει τις προθεσμίες και το ακίνητό του έχει περιέλθει στο Δημόσιο το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να διεκδικήσει χρηματική αποζημίωση, μέσω δικαστηρίου, δεν θα μπορέσει όμως ποτέ να επανακτήσει το ακίνητό του.
Ποιοι ιδιοκτήτες κινδυνεύουν
Συνήθως είναι πέντε οι κατηγορίες που έχασαν ή κινδυνεύουν να χάσουν τα ακίνητά τους. Οσοι θέλουν να αποφύγουν τις φοροεπιβαρύνσεις, οι κάτοικοι εξωτερικού, όσοι δεν έχουν τίτλους, οι συνιδιοκτήτες και οι αμελείς.
–Ο φόβος της εφορίας: Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί, κυρίως σε αγροτικές περιοχές, οι ιδιοκτήτες να μη δηλώνουν τα ακίνητά τους, συνήθως αγροτεμάχια πολύ χαμηλής αξίας, για να μην επιβαρυνθούν με επιπλέον φόρους -κυρίως για να αποφύγουν την πληρωμή επιπλέον ΕΝΦΙΑ και συμπληρωματικού φόρου.
–Οι κάτοικοι εξωτερικού: Το πρόβλημα με τους κατοίκους εξωτερικού αφορά κυρίως ομογενείς τρίτης και τέταρτης γενιάς, οι οποίοι συνήθως δεν ξέρουν πού βρίσκεται η περιουσία τους και δεν μπορούν να την εντοπίσουν.
– Οι συνιδιοκτήτες: Υπάρχουν για παράδειγμα δύο, τρεις ή και παραπάνω συνιδιοκτήτες ενός ακινήτου, το οποίο μπορεί ο ένας να το έχει δηλώσει στο Κτηματολόγιο και οι άλλοι να το έχουν αμελήσει. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι αμελείς χάνουν το μερίδιό τους στο ακίνητο και ο ιδιοκτήτης που έχει δηλώσει το μερίδιό του στο Κτηματολόγιο γίνεται συνιδιοκτήτης με το Δημόσιο.
–Όσοι δεν έχουν τίτλους: Μια άλλη κατηγορία είναι οι ιδιοκτήτες που δεν διαθέτουν τίτλους, αλλά βρίσκονται στα χέρια τους ακίνητα διά λόγου, που έχουν μεταβιβαστεί από γενιά σε γενιά. Σε αυτήν την περίπτωση, χωρίς τίτλους δεν μπορούν να κάνουν καμία δικαιοπραξία. Ετσι δεν μπαίνουν στον κόπο της καταγραφής στο Κτηματολόγιο. Πολλοί ιδιοκτήτες θεωρούν ότι χωρίς τίτλους δεν μπορούν να το κατοχυρώσουν. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν ισχύει, αφού μπορούν να υποβάλουν έγγραφα με τα οποία αποδεικνύεται η χρησικτησία. Τέτοια έγγραφα είναι για παράδειγμα οι λογαριασμοί ρεύματος, νερού, ΟΤΕ αλλά και τα μισθωτήρια, αποδεικτικά επιδότησης, πράξη αναγνώρισης ορίων, εγγραφή υποθήκης και λοιπών βαρών, Ε9 κ.λπ. Από τα έγγραφα αυτά θα πρέπει να αποδεικνύονται 20ετής νομή και κατοχή του ακινήτου.
– Αμελείς: Και βέβαια υπάρχουν οι αμελείς που αδιαφόρησαν και δεν έσπευσαν όταν έπρεπε να δηλώσουν τα ακίνητά τους στο Κτηματολόγιο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Politik την Παρασκευή 05 Απριλίου 2019
