Του Θωμά Καλέση
Όταν ξεκίνησε να ασχολείται με το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, πίστευε ότι οι συνομιλίες μεταξύ πΓΔΜ και Ελλάδας δεν θα πάρουν πολύ. Από τότε πέρασαν 24 χρόνια και ο Μάθιου Νίμιτς δεν έχει καταφέρει ακόμη να βρει το “χρυσό” κοινό σημείο ανάμεσα στις δύο χώρες. Ποιος είναι όμως πραγματικά, ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ;
Γεννημένος στις 17 Ιουνίου του 1939 και έχοντας κλείσει τα 78 έτη ζωής, ο Μάθιου Νίμιτς εξακολουθεί να αναζητεί την λύση, όχι πάντα με τον σωστό τρόπο, αλλά ξεκαθαρίζει ότι δεν είναι αυτό το ζήτημα με το οποίο ξυπνάει και κοιμάται στη ζωή του. “Πιθανότατα να έχω ασχοληθεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο με το συγκεκριμένο θέμα, αλλά θα απογοητεύσω όποιον πιστεύει πως αυτή είναι και μοναδική απασχόλησή μου, ολόκληρη την ημέρα” τόνισε πρόσφατα σε συνέντευξη στο βρετανικό δίκτυο του BBC.
Γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης και σπούδασε Νομική στα Πανεπιστήμια που έχουν βγάλει πολλούς πολιτικούς. Αυτό της Οξφόρδης και αυτό του Χάρβαρντ.
Δίπλα σε Τζόνσον και Κάρτερ
Πρώτη του δουλειά, ήταν ουσιαστικά όταν εργάστηκε ως νομικός σύμβουλος δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο πλάι του Τζον Μάρσαλ Χάρλαν, ενώ στη συνέχεια υπήρξε προσωπικός βοηθός και στενός συνεργάτης του Λίντον Τζόνσον, του προέδρου δηλαδή, που συνέδεσε το όνομά του με τον πόλεμο του Βιετνάμ. Επίσης έχει εργαστεί στις μεγαλύτερες νομικές εταιρείες της Νέας Υόρκης μέσω των οποίων παρείχε συμβουλευτικές υπηρεσίες σε κρατικές αρχές και επιτροπές, πριν η διπλωματική του καριέρα εκτοξευθεί.
Αυτό συνέβη τον Ιανουάριο του 1977, όταν διορίστηκε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, ώς σύμβουλος του υπουργού Εξωτερικών, Σάιρους Βαν, ιδιότητα μέσω της οποίας ανέλαβε αυξημένες αρμοδιότητες σε θέματα όπως το Κυπριακό, τις ελληνοτουρκικές διαφορές, καθώς επίσης και ζητήματα που αφορούσαν την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, αλλά και την εφαρμογή του Συμφώνου του Ελσίνκι.
Τον Δεκέμβριο του 1979 πήρε προαγωγή στη θέση του υφυπουργού Ασφαλείας, Επιστήμης και Τεχνολογίας, ενώ υπήρξε υπεύθυνος για την εποπτεία των προγραμμάτων στον τομέα της ασφάλειας των ΗΠΑ. Το 1981 επέστρεψε στον ιδιωτικό τομέα και την περίφημη νομική εταιρία Paul, Weiss, RIfkind & Garrison μέχρι το 1994, το οποίο αποδείχθηκε κομβικό σημείο για την πολιτική του καριέρα, αναλαμβάνοντας μετά εξ ορισμού από τον Μπιλ Κλίντον τον ρόλο του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ για το κομβικό ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων. Προσπάθεια που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1994 και έφτασε σε στην κορύφωσή της ένα χρόνο μετά με την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας της 13ης Σεπτεμβρίου ανάμεσα στην Ελλάδα την πΓΔΜ και τον ΟΗΕ.
Αμέσως μετά επέστρεψε και πάλι στο πλευρό του Σάιρους Βανς ως αντιπρόσωπος του υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, πριν αρχίσει από πέρσι (2017) να εργάζεται ως επίτροπος του Κεντροευρωπαϊκού Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης,αλλά και ως επίτροπος του αμερικανικού πανεπιστημίου της Κεντρικής Ασίας στο Μπίσεκ.
Το “μπέρδεμα” με τον Μπαν Κι-Μουν
Όταν τα Σκόπια συμφώνησαν στον ΟΗΕ να προσφωνούνται ως “Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατίας της Μακεδονίας” για όλους τους επίσημους σκοπούς, γνώριζε ότι το όνομα αυτό δεν μπορεί “να αποτελέσει μόνιμη λύση στο πρόβλημά, ενώ δημιούργησε και μια νέα σειρά δυσκολιών” τόνισε ο Νίμιτς σε μια πρόσφατη συνέντευξη στο BBC και πρόσθεσε: “Κάποτε, ο πρώην γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν μπερδεύτηκε και αποκάλεσε τη χώρα “Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας”. Τότε γύρισε έξαλλος σε μένα και μου είπε: “Ακόμα να βρεις λύση για αυτό το πρόβλημα; Με τρελαίνει”.
Στην ίδια συνέντευξη ο Μάθιου Νίμιτς τονίζει πως μπορεί να κατανοήσει τον ελληνικό φόβο για αλυτρωτικές διεκδικήσεις: “Πρέπει να σας εξηγήσω ότι αυτή η ελληνική ανησυχία για αλυτρωτισμό από την γειτονική τους χώρα δεν δημιουργείται απλά από τον αέρα” λέει και προσθέτει: “Στις τελευταίες τρεις γενιές, αυτές οι απειλές ήταν πραγματικές για τη χώρα. Αυτή η αίσθηση ότι “είμαστε από παντού περικυκλωμένοι”. Και πρέπει να ξέρετε ότι κάθε χώρα στα Βαλκάνια έχει και μια ιστορία διαμελισμού ή έχει πολεμήσει κάποια στιγμή με τους γείτονές της.
Μια φορά προσπαθώντας να εξηγήσω στους γερουσιαστές των ΗΠΑ το πρόβλημα, τους ρώτησα πως θα ένιωθαν αν μια μέρα το Μεξικό άλλαζε το όνομα του σε Δημοκρατία του Μεξικού και του Τέξας και στη συνέχεια άρχιζε να δημοσιεύει ιστορικούς χάρτες που θα υποδήλωναν κατοχή όλων των νοτιοδυτικών ΗΠΑ”.
